Lessen van Van Gogh
Artistieke aanpak
Vincents brief aan Émile Bernard
Arles, midden april 1888
Zeker, verbeeldingskracht is een vermogen dat moet worden ontwikkeld, en het alleen stelt ons in staat om een natuur te creëren die opwindender en troostrijker is dan wat een simpele blik op de werkelijkheid (die we zien veranderen en snel als een bliksemschicht voorbijgaat) ons laat zien.
Vincents brief aan Émile Bernard
Arles, midden april 1888
Ik volg helemaal geen systeem van penseelvoering; Ik sloeg met onregelmatige streken op het canvas en liet ze zoals ze zijn: impasto's, onbedekte plekken canvas en hier en daar opzettelijk onafgewerkte hoeken. Ik herwerk en omarm ruwheid in mijn techniek. Het resultaat, ben ik geneigd te geloven, is voldoende verontrustend en irritant om de opvattingen van degenen met vooropgezette ideeën over techniek aan de kaak te stellen.
Vincents brief aan Émile Bernard
Arles, midden april 1888
Hoewel ik altijd direct op locatie werk, streef ik ernaar om de essentie in de tekening vast te leggen. Vervolgens vul ik de ruimtes binnen de contouren, al dan niet uitgedrukt, met vereenvoudigde tonen. Alles dat de grond vertegenwoordigt, heeft bijvoorbeeld dezelfde paarsachtige tint, de hele lucht heeft een blauwe tonaliteit en het groen kan blauwgroen of geelgroen worden. In sommige gevallen overdrijf ik opzettelijk de gele of blauwe kwaliteiten.
Vincents brief aan Émile Bernard
Arles, juni 1888 (eerste brief)
Omdat de Japanse kunstenaar reflectie negeert en ervoor kiest om effen tonen naast elkaar te plaatsen, resulterend in karakteristieke lijnen die op naïeve wijze bewegingen of vormen definiëren.
Vincents brief aan Émile Bernard
Arles, juni 1888 (tweede brief)
Het is beter om naïeve beelden te maken die lijken op die in oude plattelandsalmanakken, waar hagel, sneeuw, regen en mooi weer op een volkomen primitieve manier worden weergegeven.
Vincents brief aan Émile Bernard
Arles, juni 1888 (tweede brief)
Helaas, helaas, het is zoals onze uitstekende vriend Cyprien zegt in "En ménage" van J. K. Huysmans: De mooiste schilderijen zijn die waarvan je droomt terwijl je een pijp rookt in je bed, maar die je niet maakt. Het is echter een kwestie van ze toch aan te vallen, ondanks dat je je incompetent voelt tegenover de onuitsprekelijke perfecties en glorieuze pracht van de natuur.
Vincents brief aan Émile Bernard
Arles, juli 1888 (derde brief)
Ik laat je een schilder zien die droomt en schildert met fantasie...
Vincents brief aan Émile Bernard
Arles, begin augustus 1888
Wij kunstenaars die houden van orde en symmetrie, isoleren ons en werken eraan om één ding te definiëren.
Vincents brief aan Émile Bernard
Arles, oktober 1888 (tweede brief)
... Ik werk nooit uit het hoofd.
Vincents brief aan Émile Bernard
Arles, oktober 1888 (tweede brief)
... maar ik doe wat ik doe met een overgave aan de realiteit, zonder na te denken over dit of dat.
Vincents brief aan Émile Bernard
Arles, oktober 1888 (tweede brief)
En ik kan niet werken zonder model. Ik zeg niet dat ik de natuur niet vierkant de rug toekeer om van een studie een schilderij te maken - door de kleur te rangschikken, door te vergroten, door te vereenvoudigen - maar ik ben zo bang om af te wijken van het mogelijke en van het net zoals wat de vorm betreft.
Vincents brief aan Émile Bernard
Arles, oktober 1888 (tweede brief)
Maar ondertussen werk ik altijd vanuit de natuur. Ik overdrijf, ik verander soms het onderwerp, maar uiteindelijk verzin ik niet het hele schilderij; integendeel, ik vind het kant-en-klaar - maar te ontrafelen - van aard.
Vincents brief aan Émile Bernard
Saint-Rémy, oktober 1889
... Ik zeg niet voor kleur - maar als karakter, als iets belangrijks, als iets waar men vast in gelooft.
Vincents brief aan Émile Bernard
Saint-Rémy, november 1889
Toen Gauguin in Arles was, heb ik me, zoals je weet, een of twee keer overgegeven aan abstractie, in de schommelstoel, een zwarte romanlezer in een gele boekenkast, en toen leek abstractie me een charmant pad. Maar dat is betoverd gebied – mijn liefste – en je staat al snel voor een muur. Ik zeg niet, na een heel mannelijk leven van onderzoek, hand in hand worstelen met de natuur, kun je het riskeren, maar wat mij betreft, ik wil mijn hersens niet breken over deze dingen.
Vincents brief aan Émile Bernard
Saint-Rémy, november 1889
... in mijn werk vond ik gevaar in deze abstracties. En door rustig te werken komen de mooie onderwerpen vanzelf; het is vooral een kwestie van jezelf opnieuw onderdompelen in de realiteit zonder een vooraf bedacht plan …
Vincents brief aan Émile Bernard
Saint-Rémy, november 1889
​Weten hoe je een canvas op deze manier opdeelt in grote, verwarde vlakken, contrasterende lijnen, vormen vinden – het is techniek – bedrog, zo je wilt, maar uiteindelijk gaat het erom dat je je vak verdiept en dat is goed.
Vincents brief aan Émile Bernard
Saint-Rémy, november 1889
... maar het is omdat ik mezelf probeer nieuw leven in te blazen door hard te werken en bang ben dat abstracties me zullen verzachten.
Vincents brief aan Émile Bernard
Saint-Rémy, november 1889
Heb je een studie van mij gezien met een kleine maaier? Een veld met gele tarwe en een gele zon. Dat is het niet - en toch viel ik daarbinnen nog steeds deze duivelse kwestie van geel aan. Ik heb het over degene die is geplakt en ter plekke is gemaakt, niet de gearceerde herhaling waar het effect zwakker is.